PHẦN I.GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT ĐẶC ĐIỂM, TÌNH HÌNH SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA NHÀ MÁY ĐÓNG TẦU HẠ LONG

 
         1.Lịch sử hình thành và phát triển của nhà máy đóng tầu Hạ Long :
                     1.1. Giới thiệu nhà máy:
          Nhà máy đóng tầu Hạ Long là một doanh nghiệp nhà nước thuộc Tổng công ty công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam(VINASHIN).Nhà máy được thành lập theo quyết định số 4390/QĐ-TC ngày 15-11-1976 của Bộ giao thông vận tải,với sự giúp đỡ xây dựng của Chính phủ Ba Lan .
            - Đơn vị:   Nhà máy đóng tầu Hạ Long.
           - Tên giao dịch quốc tế :  Halong Shipyard (HLSY)
              Địa chỉ :  Phường Giếng đáy –Thành Phố Hạ Long- Tỉnh Quảng Ninh.
 - Tài khoản: 710A-00199 –Ngân hàng công thương Bãi Cháy-Thành Phố Hạ Long-  Tỉnh Quảng Ninh.
 - Điện thoại: (84-033) 846556
 - Fax              :   (84-033)846044
 - Cơ quan chủ quản: Tổng công ty Công nghiệp tầu thủy Việt Nam (VINASHIN).
              Địa chỉ :  109 Quán Thánh- Quận Ba Đình- Thành Phố Hà Nội.
         1.2.Quá trình hình thành và phát triển của nhà máy :
         Tháng 8/1967, thủ tướng chính phủ giao nhiệm vụ của bộ giao thông vận tải cục cơ khí thuộc bộ khẩn trương thăm dò dự án xây dưng nhà máy đóng mới và sửa chữa tầu thuỷ tại vùng đông bắc tổ quốc.
Tháng 6/1969 cục cơ khí bộ giao thông vận tải quyết định thành lập ban kiến thiết mang máy móc thiết bị từ Ba Lan sang Việt Nam theo tinh thần hiệp định và hữu nghị và hợp tác khởi công xây dựng nhà máy cùng 327 kỹ sư, kỹ thuật, công nhân xây dựng nhà máy.
Theo quyết định 4390/QĐ -TC ngày 15-11-1976, Bộ giao thông vận tải thành lập nhà máy đóng tầu Hạ Long thuộc Liên hiệp các xí nghiệp đóng tầu Việt Nam tại phường Giếng Đáy-thành phố Hạ Long - Quảng Ninh. Đây là một doanh nghiệp có qui mô sản xuất lớn-với diện tích 33 ha mặt bằng, xây và lắp đặt 44.470m2 nhà xưởng và 39.200m2 bến bãi làm nơi sản xuất, 21 các đơn vị phòng ban phân xưởng, Với dây chuyền đóng mới tàu thuỷ hiện đại- đây là một dây chuyền sản xuất đồng bộ, được thiết kế theo kiểu đa tuyến khép kín từ khâu tiếp nhận vật tư, xử lý bề mặt tôn, gia công chi tiết, lắp ráp trên một diện tích gần 180.000 m2 cùng hệ thống máy móc hiện đại tạo nên một dây chuyền công nghệ khép kín.Ngoài ra, còn được trang bị thêm bằng các hệ thống thiết bị phụ trợ như : hệ thống các trạm khí nén 1.200m3/h, các đường gas, ôxy, nước cứu hoả..., hệ thống cẩu gồm 28 chiếc có sức nâng 5T-50T, hệ thống xe triền 23 cặp tải trọng 180 tấn /xe được điều khiển tập trung bằng một trạm điều khiển tự động để kéo tầu và hạ thuỷ tầu. Đội ngũ cán bộ công nhân viên được đào tạo cơ bản chính quy từ nước ngoài về có nền công nghiệp đóng tầu như Ba Lan, Cộng hòa dân chủ Đức (cũ), Liên Xô(cũ), Nhật Bản...
                *Quá trình phát triển của Nhà máy :
                                                       Chia 3 giai đoạn :
 + Giai đoạn 1976-1986 :     
Giai đoạn này nhà máy hoạt động theo cơ chế : Kế hoạch hoá tập trung bao cấp, nhà máy sản xuất theo chỉ tiêu pháp lệnh của nhà nước giao. Sản phẩm, vật tư, cung ứng, giá cả đều do nhà nước quy định. Sản phẩm doanh nghiệp sản xuất chủ yếu là phương tiện tầu thuỷ có trọng tải trên dưới 5000 tấn. Bắt đầu tìm kiếm đến thị trường Châu Âu, Châu Á  với hàng loạt sản phẩm như : Tầu Việt Ba 01, 02, 04 xuất sang Ba Lan. Ngoài ra nhà máy còn khai thác tốt được thị trường trong nước từ Miền Trung trở ra với các loại sản phẩm như : Sà lan 250 tấn và các loại tầu phục vụ vận tải trên biển và hàng loạt tầu chiến cho Bộ quốc phòng.
+Giai đoạn 1986 - 1993 :
Thực hiện nghị quyết Đại hội VI của Đảng, doanh nghiệp chuyển đổi từ cơ chế sản xuất kinh doanh theo chỉ tiêu pháp lệnh  sang cơ chế hạch toán kinh doanh độc lập tự cân đối. Đã phát huy được năng lực sáng tạo của cán bộ công nhân viên. Tạo ra nhiều mặt hàng sản xuất phụ. Tăng thêm khoản đóng góp cho ngân sách nhà nước, cải thiện được đời sống của cán bộ công nhân viên khá hơn so với thời bao cấp trước đó.
Mặc dù là buổi đầu tiếp cận với cơ chế thị trường nhưng doanh nghiệp đã nhanh chóng chiếm lĩnh được phần thị trường mới tương đối lớn và ổn định như : Hợp đồng đóng mới tầu 3.000 tấn xuất cho Campuchia.
+ Giai đoạn 1993 - 2005:
Đây là giai đoạn doanh nghiệp chịu sự cạnh tranh gay gắt của cơ chế kinh tế thị trường. Trước tình hình đó nhà nước kịp thời có những chính sách bảo trợ và ngành cơ khí đóng tầu đã vạch ra những định hướng phát triển cho ngành, giúp cho Ban Giám đốc nhà máy tìm ra hướng đi phù hợp đưa nhà máy thoát khỏi khủng hoảng, tìm lại được vị trí trên thị trường với phương châm tiếp tục đổi mới, hoàn thiện các quy chế hoạt động sản xuất kinh doanh. Bảo toàn và phát huy hiệu quả của vốn do nhà nước cấp. Từng bước hoàn thiện công nghệ, nâng cao chất lượng đóng mới và sửa chữa tầu, cho cán bộ công nhân đi đào tạo trình độ nghiệp vụ và tay nghề tại các nước như Ba Lan, Nhật Hàn Quốc. Mở rộng liên doanh, liên kết trong và ngoài nước để khai thác khả năng sẵn có và thực hiện hạch toán kinh doanh tự trang trải trong doanh nghiệp.
Kết quả là doanh nghiệp đã tìm kiếm được thị trường mới vào các năm 1998 - 2005, doanh nghiệp ký được hợp đồng đóng mới tầu 3.500 tấn cho Công ty dầu khí Việt Nam, ụ nổi 8500 tấn  cho nhà máy sửa chữa tầu biển Sài Gòn.
Tầu 12000 Tấn, Tầu 6300Tấn - Có thể nói giai đoạn này là giai đoạn phát triển nhanh và mạnh của nhà máy trên mọi lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh.
1.3.Chức năng và nhiệm vụ của Nhà máy:
        1.3.1.Chức năng:
          Nhà máy là đơn vị chuyên đóng mới tầu biển dân dụng và tầu quân sự cho Quốc gia và xuất khẩu tầu ra nước ngoài, Bốc xếp hàng hóa và kinh doanh dịch vụ cầu tầu, kho bãi tại nhà máy, Phá dỡ tầu cũ,phục hồi máy móc thiết bị tầu thủy, Kinh doanh sắt thép, phế liệu, Kinh doanh dịch vụ khách sạn, Chế tạo cấu kiện bê tông như cột bê tông để đóng cọc.
        1.3.2.Nhiệm vụ :
    Tìm hiểu nắm bắt nhu cầu đóng tầu trong nước cũng như thế giới để từ đó có phương án và chiến lược kinh doanh cụ thể .
    Tổ chức tiến hành xây dựng kế hoạch về nhu cầu nhân lực, nhu cầu vật tư, thiết bị đảm bảo quá trình sản xuất kinh doanh của nhà máy.
     Đảm bảo thực hiện các nghĩa vụ nộp ngân sách, thuế cho nhà nước, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động.
      
2.Đặc điểm kinh tế kỹ thuật của nhà máy:
             2.1.Đặc điểm sản phẩm-dịch vụ :
     Đóng tầu là một ngành công nghiệp đặc chủng với quy mô lớn, nguyên công phức tạp, yêu cầu về độ chính xác cao, đòi hỏi người thợ phải có trình độ tay nghề cao, dây chuyền công nghệ phục vụ phải hiện đại …Nhà máy là một trong những cơ quan chủ lực của Tổng công ty có đủ khả năng đóng những con tầu với yêu cầu cao như trên trong quá trình sản xuất .
      Trong những năm qua kể từ khi thành lập, nhà máy đã đóng được rất nhiều các con tầu với đủ chủng loại và kích cỡ khác nhau tuỳ theo đơn đặt hàng của phía khách hàng như:
-         Các tầu Trường Sa 1.200DWT
-         Tầu Việt Ba 3.500 DWT
-         Tầu chở gas hoá lỏng LPG có tổng dung tích chứa 1200m3 .
-         Tầu siêu tốc (tốc độ 900 hải lý/giờ, có kết cấu 04 bộ chong chóng).
-         Ụ nổi 8.500T
-         Tầu chở hàng rời 6.300 DWT,…
 * Dịch vụ : Cũng như các cơ quan khác, nhà máy cũng có một hệ thống dịch vụ đi kèm như :
 - Hệ thống dịch vụ nhà khách, nhà ăn, bể bơi…chuyên phục vụ các chuyên gia, các đối tác.
- Hệ thống khu tập thể năm tầng (với diện tích hơn 02 ha) là nơi chuyên phục vụ ăn ở sinh hoạt cho các cán bộ công nhân viên của nhà máy từ nơi xa đến.
           2.2. Đặc điểm khách hàng : 
          Hiện nay Nhà máy đang đóng những con tầu có sức chở cỡ  trung (khoảng 3500T) trở lên theo yêu cầu của khách hàng với giá thành sản xuất không nhỏ nằm ngoài khả năng tài chính của nhiều cá nhân cho nên khách hàng của nhà máy thường là các doanh nghiệp, các công ty vận tải đường biển trong nước và nước ngoài - chuyên kinh doanh vận tải hàng hoá như:
 - Bộ tư lệnh hải quân
 - Công ty vận tải Biển Đông
 - Công ty vận tải ven biển Sài Gòn
 - Công ty vận tải ven biển Quảng Châu–Trung Quốc
 - Nhà máy sửa chữa tầu biển Sài Gòn
 - Công ty vận tải &dịch vụ hàng hải,….
      Thị trường kinh doanh chính là vấn đề sống còn của mỗi doanh nghiệp, chính vì vậy Tổng công ty công nghiệp tầu thuỷ nói chung và Nhà máy đóng tàu Hạ Long nói riêng cần phải tìm mọi cách tiếp cận thị trường mục tiêu của mình cho phù hợp.Để làm được điều đó cần phải tạo dựng được thương hiệu và tăng khả năng cạnh tranh của mình bằng nhiều biện pháp như đầu tư công nghệ tiên tiến, tuyển dụng và đào tạo cán bộ chính qui, sử dụng các biện pháp marketing, cải tiến bộ máy quản lý, áp dụng các qui trình quản lý chất lượng…
         2.3.Hình thức tổ chức sản xuất và kết cấu sản xuất của nhà máy : 
              2.3.1.Đặc điểm cơ cấu tổ chức sản xuất :
         2.3.1.1. Các bước của hợp đồng đóng tầu :

                                                                                      
 
    SĐ1:   Các bước của hợp đồng đóng tầu
     Để đóng được một con tầu trước hết nhà máy phải có dự toán giá thành của một con tầu mà khách hàng yêu cầu và hai bên thống nhất ký hợp đồng, sau khi ký hợp đồng kinh tế với người đóng tầu nhà máy tiến hành thi công đóng mới tầu, sau khi hoàn thành thì đưa vào chạy thử vào bàn giao tầu (Sơ đồ 1).
2.3.1.2. Hình thức tổ chức sản xuất :
     Nhà máy đóng tầu Hạ Long thuộc Tổng công ty công nghiệp tầu thủy Việt Nam là đơn vị hạch toán độc lập, chuyên đóng mới và sửa chữa tầu biển nên có đặc thù riêng của ngành cơ khí, kết cấu phức tạp mang tính đơn chiếc, thời gian thi công kéo dài. Mô hình sản xuất của nhà máy áp dụng theo hình thức công nghệ. Đây là một tổ chức sản xuất kinh doanh khép kín từ khâu chuẩn bị sản xuất, khâu thi công đóng tầu, chạy thử và bàn giao tầu.Từ khi ký hợp đồng phòng kế hoạch thông báo cho các xưởng sản xuất bằng Phiếu giao nhiệm vụ căn cứ vào đó, quản đốc phân xưởng (người phụ trách chung của phân xưởng) kết hợp cùng với phó quản đốc, đốc công tiếp nhận :
 Tiếp nhận bản vẽ thi công, hạng mục thi công từ phòng kỹ thuật.
 Tiếp nhận kế hoạch và tiến độ thi công từ phòng điều hành sản xuất, nhận vật tư từ phòng vật tư. Nghiên cứu, triển khai thi công các hạng mục theo yêu cầu sản xuất của Nhà máy. Có trách nhiệm báo phòng KCS (kiểm tra chất lượng sản phẩm) và đăng kiểm, kiểm tra chuyển bước công nghệ cho từng sản phẩm theo từng bước công nghệ.
Phân xưởng khoán công việc cho từng tổ sản xuất.Cuối tháng căn cứ vào khối lượng công việc làm căn cứ nghiệm thu đánh giá công việc về số lượng, chất lượng hoàn thành để làm cơ sở thanh toán lương cho từng tổ sản xuất theo đơn giá trong định mức quy định của từng sản phẩm.Với các công việc làm khoán như vậy, đòi hỏi các đội sản suất phải tự quản lý tất cả mọi mặt về chi phí, tích cực nâng cao hiệu quả lao động.