Sư phạm không còn là “đất hứa”

Tuy nhiên, vẫn tồn tại một bộ phận không nhỏ sinh viên thực tập ở những lĩnh vực không liên quan gì ngành học, kể cả những bạn đã làm cam kết theo nghề giáo và được miễn học phí ngay từ đầu năm nhất. Vì sao?

Học một đằng thực tập một nẻo

Minh Trung, cựu sinh viên khoa Cơ khí động lực, ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM nhớ lại kỳ thực tập cách đây hơn 3 năm của mình: “Dù học sư phạm cơ khí hơn 4 năm nhưng nhận thấy cơ hội việc làm sau khi ra trường không cao nên hầu hết sinh viên lớp mình đều xin thực tập ở các công ty chuyên về điện lạnh, cơ khí. Kiến thức nghiệp vụ sư phạm gần như bị xếp xó”. Ra trường cũng có vài bạn theo đuổi nghề giáo nhưng công tác ở Trường Trung học Kỹ thuật thực hành - vốn là đơn vị trực thuộc ĐH Sư phạm Kỹ thuật - không lâu, sau đó đều rẽ hướng sang các doanh nghiệp tư nhân.

Tương tự, H.P., sinh viên khóa 2009-2013 Khoa Sư phạm Ngữ văn, ĐH Sư phạm TPHCM cho biết, do ngay từ đầu đã xác định không theo nghề giáo nên dù học sư phạm 4 năm, P. vẫn quyết định thực tập ở một tờ báo lớn của TP.

Chia sẻ với chúng tôi, P. cho biết thêm: “Ngay từ đầu năm nhất, sinh viên lớp mình đã chia làm 2 nhóm. Bạn nào cam kết theo nghề giáo sẽ được Tổ giáo học pháp (bao gồm các giảng viên chuyên ngành phương pháp giảng dạy) dẫn đi thực tập tại các trường THPT trên địa bàn TP. Những bạn không làm cam kết có thể đăng ký thực tập ở những cơ quan trái ngành đào tạo, chỉ cần trình bày cụ thể tên, địa chỉ và lĩnh vực hoạt động của đơn vị đó”.

Tuy nhiên, số lượng sinh viên thực tập trái ngành nhiều nhất phải kể đến là Khoa Sư phạm tiếng Anh, ĐH Sư phạm TP. T.Trang, sinh viên đang theo học tại đây, cho biết: “Có một thực tế đáng buồn là hiện nay bạn nào càng giỏi ngoại ngữ càng không có nguyện vọng theo nghề giáo. Mặc dù học sư phạm nhưng ngay từ năm hai, năm ba, các bạn đã nhận làm bán thời gian cho các công ty chuyên về dịch thuật, tư vấn du học hoặc mua bán. Vì vậy, đến học kỳ thực tập, nhiều bạn đăng ký luôn tên công ty mình đang cộng tác, trái ngành cũng là điều khó tránh khỏi”.

Để rồi kết quả sau hơn 4 năm miệt mài đèn sách, cầm trên tay tấm bằng cử nhân sư phạm, số lượng người tiếp tục theo đuổi nghề giáo chiếm chưa đầy 1/3 tổng số sinh viên tốt nghiệp. Điều đó vừa tạo nên một sự lãng phí lớn về nguồn nhân lực, chi phí đào tạo, vừa khiến cho bài toán thừa cử nhân sư phạm, thiếu giáo viên dạy giỏi của TP không tìm ra lời đáp.

Miễn học phí không còn hút sinh viên

TPHCM hiện có 2 đơn vị được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực sư phạm chính cho thành phố. Đó là ĐH Sư phạm và ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM. Sinh viên thi đậu vào 2 trường này sẽ được hướng dẫn làm một bản cam kết theo nghề sư phạm để được hưởng ưu đãi miễn 100% học phí. Tuy nhiên, trong vòng 10 năm trở lại đây, số lượng sinh viên không làm cam kết ngày càng nhiều.

Lại Hoài Nam, giảng viên Khoa Cơ khí động lực, ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, cho biết: “Không riêng gì khoa Cơ khí động lực mà tất cả khoa khác của Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật, sinh viên thi đậu vào trường được quyền chọn giữa 2 ngành là sư phạm và khoa học công nghệ. Tuy nhiên, tỷ lệ theo học công nghệ ngày càng áp đảo sinh viên ngành sư phạm. Tại Khoa Cơ khí động lực, tỷ lệ này hiện nay là 1/3, tức 3 em đăng ký học công nghệ mới có 1 em vào sư phạm”.

Ngay cả một cán bộ quản lý (xin được giấu tên) của nhà trường cũng từng chia sẻ, không biết hai chữ “sư phạm” trong tên trường còn duy trì thêm bao lâu nữa. Vị này nói: “Ngay từ những ngày đầu thành lập, chúng tôi đã mang sứ mạng đào tạo giáo viên kỹ thuật, giáo viên nghề bậc đại học và trên đại học cho cả nước, phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vậy mà sau hơn 50 năm hoạt động và phát triển, nhiệm vụ này xem ra càng khó thực hiện”.

Qua đó cho thấy chính sách miễn, giảm học phí đối với ngành sư phạm không còn thu hút được sinh viên. Quan niệm “chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm” ngày càng trở nên phổ biến. Trong khi đó, chỉ tiêu đào tạo sư phạm hàng năm vẫn ở mức cao, bất chấp tình trạng số lượng lớn cử nhân sau khi ra trường công tác ở những lĩnh vực không liên quan chuyên ngành được đào tạo.

Thực trạng trên đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với ngành giáo dục nói riêng và công tác quy hoạch, phân bổ nguồn nhân lực nói chung của TP. Đã đến lúc Bộ GD-ĐT xem xét lại chỉ tiêu đối với ngành sư phạm, dựa vào nhu cầu nhân lực giáo viên thực có ở mỗi địa phương, kết hợp với việc thực hiện rộng rãi hơn chính sách ưu đãi học phí, hỗ trợ việc làm nhằm thu hút thêm nhiều người tài vào ngành sư phạm.