Vị Chủ tịch với người bạn cũ

Vị Chủ tịch với người bạn cũ
Lise London là một nữ chiến sĩ cộng sản, đã từng hoạt động chung với Bác Hồ. Trong hồi ký về cuộc đời thăng trầm của mình, bà kể lại những cuộc gặp gỡ đặc biệt với Bác Hồ, câu chuyện cảm động về tình bạn, tình đồng chí thủy chung dẫu cho vật đổi sao dời...
Dưới đây là trích dịch những đoạn bà viết về mối quan hệ của bà với Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.

Nụ cười Nguyễn Ái Quốc
Trong đơn vị ở Pháp của chúng tôi có thêm một thành viên người VN. Tôi không còn nhớ tên anh lúc anh ở Mạc Tư Khoa. Tôi vẫn gọi tên anh khi biết lúc ở Pháp: Nguyễn Ái Quốc. Nhỏ nhắn và mảnh dẻ, đôi mắt sinh động và thông minh, biểu lộ nhã nhặn và tươi cười, bộ mặt anh nhẵn, tóc rậm và đen lánh. Anh tham gia những buổi dã ngoại, những buổi tối của chúng tôi. Những lúc đó, anh gần gũi với Gérard (sau này Gérard là chồng của tác giả). Tôi là con cưng của nhóm và anh tỏ ra thích thú với sự líu lo của tôi. Chúng tôi biết anh ở Pháp đã lâu, rất thông thạo tiếng Pháp. Anh biết Paris hơn chúng tôi rất nhiều và thường kể về những khám phá của anh trong các buổi dạo chơi, đi thăm các di tích lịch sử, những hẻm mà người ta đã thấy viết trong các tiểu thuyết của Balzac, Dumas và Victor Hugo. Mãi lâu sau này, tôi ngạc nhiên khi biết anh gia nhập Đảng Cộng sản Pháp từ năm 1920.
Năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Pháp họp ở Fontainebleau. Với tư cách giám đốc tuần báo Femmes Fran5caises (Phụ Nữ Pháp), tôi tham dự buổi chiêu đãi danh dự những người kháng chiến Pháp, do Hồ Chí Minh tổ chức tại khách sạn Crillon. Tôi ngồi đối diện với Chủ tịch Hồ Chí Minh, ở đầu bên kia chiếc bàn rất lớn trang trí hoa hồng. Sau một lúc bỡ ngỡ, nhưng rồi tôi cũng nhận ra người bạn cũ bởi nụ cười dù đã hàng chục năm trôi qua. Tôi mỉm cười và kín đáo chào anh. Lát sau, một thành viên trong đoàn theo anh lại gần tôi và khẽ nói bên tai:
- Đồng chí Chủ tịch mong gặp bà, xin bà vui lòng đi theo tôi.
Một mình tôi ngồi trong phòng khách trải thảm tơ màu vàng. Một lát sau, Hồ Chí Minh bước vào. Anh ôm hôn tôi: Tôi nhận ra chị ngay tức khắc. Tôi rất sung sướng gặp lại chị sau nhiều năm xa cách. Tôi biết cả chồng chị và chị đều bị tù đày. Tôi muốn nghe nhiều chuyện tỉ mỉ, nhưng tôi còn nhiều khách. Sáng mai chị có thể đến khách sạn ăn điểm tâm với tôi được không? Xin hãy đưa cả Gérard cùng đến.
Tôi vui vẻ nhận lời, nhưng Gérard không thể đến được vì đang ở Thụy Sĩ chữa bệnh ho lao. Cuộc hẹn vào... lúc 6 giờ sáng.
Ngày hôm sau, đúng giờ đã hẹn, Hồ Chí Minh đón tôi ở phòng ăn và mời tôi ngồi đối diện trước chiếc bàn tròn nhỏ. Chúng tôi thân mật nói chuyện với nhau không ngại nghi thức lễ tân.
Vào tháng 5-1950, cùng với gia đình, chúng tôi sống ở Prague (Tiệp Khắc), từ trước đó hơn một năm, Hồ Chí Minh gửi cho tôi một bức ảnh và những lời thăm hỏi ân cần.
Vào tháng 1-1951, Gérard của tôi bị bắt, sau đó được tha và được khôi phục về hình thức vào tháng 2-1956.
Bất ngờ từ vị chủ tịch
Vào buổi sáng của tháng 11-1957,  Gérard bất ngờ nhận thiệp mời của cá nhân Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thiệp mời ghi rõ kính mời Artur London và Lise Ricol dự một buổi chiêu đãi tại lâu đài Hoàng gia ở Prague. Chúng tôi đến dự và tìm  cách hòa vào đám đông khách khứa.
Vài phút sau, một thành viên của phái đoàn VN lại gần và nói với tôi:
- Đồng chí Chủ tịch của chúng tôi đề nghị ông bà đứng ở chỗ nhất định, mong ông bà chỉ cho tôi được biết. Chủ tịch nhất thiết muốn gặp ông bà.
- Tốt lắm, chúng tôi đứng đây không xê dịch đi đâu nữa...
Sau những bài diễn văn chính thức, Hồ Chí Minh đứng lên cùng với Chủ tịch Tiệp Khắc Zapotocky và Thủ tướng Slôvác Siroky, bắt đầu đi chào từng cá nhân quan khách mời, có trưởng ban lễ tân đi theo giới thiệu với Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đang đi nửa chừng, trông thấy tôi phía bên kia gian phòng rộng lớn, quên cả nghi thức lễ tân,  Người lao tới và rảo bước qua khoảng không. Tất cả vội bước theo, không hiểu Người đi đâu.
Khi tới gần tôi, Người giơ hai tay và ôm hôn tôi; rồi quay lại phía Zapotocky và Siroky đang sững sờ ngạc nhiên trong khoảnh khắc, chưa hiểu Hồ Chí Minh làm gì.
Người nói với họ:
- Đây là Lise thân yêu của tôi. Cô ấy không thay đổi gì...
Quay lại phía tôi, Người hỏi:
- Gérard của chúng ta đâu, anh ốm à, sao anh không có mặt ở đây?
- Có chứ, đang đứng sau chúng ta!
Người dang hai tay về phía Gérard. Người thì thầm:
- Anh đã phải chịu đựng đau khổ biết bao!
Tất cả gian phòng ngạc nhiên theo dõi cảnh tượng bất ngờ.
Chủ tịch Zapotocky bảo người trưởng ban lễ tân:
- Cần phải biểu dương những cuộc tái ngộ hiếm có như thế này. Hãy mang rượu sâmbanh lại đây!
Cầm lấy tay tôi, Hồ Chí Minh nói nhỏ với tôi:
- Tôi rất muốn gặp riêng Gérard và Lise. Chiều nay thì không thể được rồi. Ngày mai tôi đã phải rời Prague đi Varsovie, vậy Gérard và Lise hãy đến dùng điểm tâm với tôi... vào lúc 5g sáng.
Nói xong mấy lời, Người bước theo đoàn tiếp tục công việc chào các quan khách.
Ngày hôm sau, từ sáng sớm chúng tôi đã có mặt tại nơi ở của Hồ Chí Minh. Người ở trong phòng ăn cùng với Phạm Văn Đồng và giới thiệu Phạm Văn Đồng với chúng tôi. Tất cả chúng tôi ngồi quanh chiếc bàn tròn, dự một buổi điểm tâm thịnh soạn.
Với sự đối xử tế nhị thường lệ, Hồ Chí Minh bắt đầu hỏi thăm gia đình, sức khỏe của Gérard.
Phần tôi, tôi kể cho anh nghe gia đình chúng tôi sống như thế nào...
Hồ Chí Minh không đặt câu hỏi để làm ngưng câu chuyện, gương mặt biểu lộ sự đớn đau.
Những dòng nước mắt chảy trên gò má gầy của anh. Chúng tôi xúc động không nói nên lời.
TRẦN GIANG dịch

Tác giả bài viết: Phạm Quang Tùng

Array
(
    [type] => 8192
    [message] => preg_replace(): The /e modifier is deprecated, use preg_replace_callback instead
    [file] => /home/pwhqfmvb/GiangVien/includes/countries.php
    [line] => 435
)