CHƯƠNG I
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG
VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ

 
I.                  Nhiệm vụ của kế toán hàng:
Bán hàng là việc chuyển sở hữu về hàng hoá, thành phẩm, dịch vụ cho khách hàng, doanh nghiệp thu được tiền hay được quyền thu tiền . Đó chính là quá trình vận động vốn của kinh doanh từ vốn thành phẩm, hàng hoá sang vốn bằng tiền và hình thành kết quả . Ngoài quá trình bán hàng ra bên ngoài doanh nghiệp còn có thể phát sinh nghiệp vụ bán hàng nội bộ doanh nghiệp theo yêu cầu phân cấp quản lý và tiêu dùng nội bộ .
Trong quá trình bán hàng, doanh nghiệp phải chi ra những khoản tiền phục vụ cho việc bán hàng gọi là chi phí bán hàng . Tiền bán hàng thu được tính theo giá bán chưa có thuế GTGT gọi là doanh thu bán hàng (Gồm doanh thu bán hàng ra bên ngoài và doanh thu bán hàng nội bộ ) .
Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp phải tính được kết quả kinh doanh trên cơ sở so sánh giữa giữa doanh thu và chi phí của các hoạt động kinh doanh. Kết quả kinh doanh phải được phân phối, sử dụng theo mục đích và tỷ lệ nhất định do cơ chế tài chính quy định phù hợp với từng lĩnh vực, từng ngành kinh doanh .
Kế toán bán hàng và xác định kết quả cần thực hiện nhiệm vụ dưới đây:
-         Ghi chép đầy đủ, kịp thời khối lượng thành phẩm, hàng hoá, dịch vụ bán ra và tiêu thụ nội bộ, tính toán đúng trị giá vốn của hàng đã bán, chi phí bán hàng và các khoản chi phí khác nhằm xác định đúng đắn kết quả bán hàng .
-         Kiểm tra, giám sát tiến độ thực hiện kế hoạch bán hàng, kế hoạch lợi nhuận, phân phối lợi nhuận, kỷ luật thanh toán và làm nghĩa vụ với Nhà nước .
-         Cung cấp thông tin chính xác, trung thực và đầy đủ về tình hình bán hàng, xác định kết quả để phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và quản lý doanh nghiệp .
 
II.               Kế toán bán hàng và giá vốn hàng bán
 Phương thức bán hàng có ảnh hưởng trực tiếp đối với việc sử dụng các tài khoản kế toán phản ánh tình hình xuất kho thành phẩm, hàng hoá . Đồng thời, có tính quyết định đối với việc xác định thời điểm bán hàng, hình thành doanh thu bán hàng và tiết kiệm chi phí bán hàng để tăng lợi nhuận .
Hiện nay các doanh nghiệp thường vận dụng các phương thức bán hàng dưới đây .
1.     Bán hàng và kế toán hàng bán theo phương thức gửi hàng .
Theo phương thức này, định kỳ doanh nghiệp gửi hàng cho khách hàng trên cơ sở của thoả thuận trong hợp đồng mua bán giữa hai bên và giao hàng tại địa điểm quy ước trong hợp đồng . Khi xuất kho gửi đi, hàng vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, chỉ khi nào khách hàng trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán thì khi ấy mới chuyển quyền sở hữu và được ghi nhận doanh thu bán hàng .
          Trường hợp này, kế toán sử dụng tài khoản 157 - Hàng gửi đi bán . tài khoản này phản ánh số hiện có và tình hình biến động của trị giá vốn hay giá thành của hàng hoá, thành phẩm gửi bán . Số hàng này được xác định là bán . Nội dung, kết cấu chủ yếu của Tài khoản 157 - Hàng gửi đi bán như sau :
 
          Bên Nợ ghi :
+ Trị giá vốn thực tế của thành phẩm, hàng hoá gửi bán, kí gửi .
+ Trị giá lao vụ, dịch vụ đã thực hiện với khách hàng nhưng chưa được chấp nhận thanh toán .
+ Kết chuyển trị giá vốn thực tế của hàng hoá, thành phẩm gửi bán chưa được khách hàng chấp nhận thanh toán cuối kỳ (Phương pháp kiểm kê định kỳ).
          Bên Có ghi :
+ Trị giá vốn thực tế của thành phẩm, hàng hoá dịch vụ gửi bán đã được khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán .
+ Trị giá hàng hoá, thành phẩm, dịch vụ khách hàng trả lại hoặc không chấp nhận .
+ Kết chuyển trị giá thành phẩm, hàng hoá đã gửi đi chưa được khach hàng thanh toán đầu kỳ ( Phương pháp kiểm kê định kỳ ).
          Dư Nợ : Phản ánh trị giá thành phẩm, hàng hoá gửi đi bán chưa được khách hàng chấp nhận thanh toán .
 
 Phương pháp kế toán theo phương thức gửi hàng như sau :
+ Đối với các đơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên :
-         Căn cứ vào phiếu xuất kho gửi thành phẩm, hàng hoá đi bán hoặc gửi cho các đại lý nhờ bán hộ - Kế toán ghi :